tag:blogger.com,1999:blog-38521799230962930312024-03-13T06:45:34.129+01:00Theologie als bemoedigingJacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.comBlogger21125tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-74474624222047890352012-02-25T11:38:00.003+01:002012-02-25T11:38:43.252+01:00Bij Aswoensdag 2012<span style="font-family: 'Trebuchet MS', sans-serif;">"Gedenk, mens, dat gij uit stof gemaakt zijt en dat gij tot stof zult weerkeren," klonk ook dit jaar weer vertrouwd in mijn oren op Aswoensdag ... Soms klinkt dit als een onheilsmelding die de bedoeling heeft te relativeren: "je levensjaren zijn geteld, en het is best dat je je daar bewust van bent in je gewone doen en laten." Dit jaar klonk het me eerder als een geruststellende en bemoedigende toezegging: "weet dat je deel bent van het universum, van zijn geschiedenis en evolutie, van zijn drang om tot bewustzijn van zichzelf te komen, van zijn bewustzijn schepping te zijn in een geprivilegieerde relatie tot de Schepper ... weet dat je hier, in deze wereld, thuis bent en dat je er ook verantwoordelijk voor bent: uit het stof waaruit jij gemaakt bent groeit deze schepping." Zo ligt het eerste accent van deze vasten dit jaar niet zozeer op de ascese van het zich ontzeggen, maar wel op een positieve drijfkracht om deze wereld te dienen op de best mogelijke wijze, wat natuurlijk ook betekent dat ik de kaart van mijn ego niet overspeel, dat ik eigenbelang en eigen bezit weet te relativeren als deel van het stof waaruit ik opgebouwd ben en waaruit het hele universum zich zoekend opbouwt. De vreugde om dat "stof" dat onze schepping opbouwt en het respect voor dat "stof" zullen bepalen wat vasten betekent.</span>Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-70288298407169545672012-01-08T12:29:00.002+01:002012-01-08T12:38:46.247+01:00Mensen in beweging: drie wijzen uit het OostenTijdens de 9 uur eucharistieviering in de Sint Jacobskerk (Antwerpen) kwamen een boeiend perspectief op de "drie koningen" aan bod. Gewoonlijk hanteren we een perspectief waarin we het standpunt innemen van die drie wijzen, zo op zoek naar de belofte van de komende Heer dat ze er een zware reis voor ondernemen in het zog van een ster die hen aanlokt. Nu werden we uitgenodigd om die drie wijze mensen uit het Oosten te zien als "vreemde" mensen die ons komen onthullen wie die Heer in ons midden is en waar die Heer verblijft. De viering van vandaag wordt dan een uitnodiging om te zien hoe het de vreemde mens is - de mens in beweging, de migrant - die ons doet zien dat in ons midden de Heer reeds aanwezig is, terwijl wij blind zijn voor hem.<div><br /></div><div>Zo dikwijls menen wij te weten wie God is en hoe God zich aan ons openbaart. Het wonderbare van dit feest is dat de vreemde mens ons openbaart waar God te zoeken en te vinden ... Kunnen wij die vreemde mens ontvangen? Of zijn we als een koning Herodes die zich bedreigd voelt, zo bedreigd dat hij bereid is er moorden voor te plegen? Kunnen wij aanvaarden dat God zich aandient daar waar we God niet verwachten?</div>Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-84223437564141617752008-05-19T01:57:00.004+02:002008-05-19T02:19:47.613+02:00Een nieuwe ethiek voor een oude planeet?<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhd29Sd9fR2HdR0pJDC9C5iP65TIKT1cN9-thRjshsWewP5KDK1gOh15MTzMoNXCB7cvvFbqq4kQD57m10UnW5G7PlhwL1xKBQQKcdVyDT_LI9SAKmivVDVZvIQv_H-x-WMG8xB184Tms0/s1600-h/080518_Terra+Reversa+037.jpg"><img style="margin: 0pt 0pt 10px 10px; float: right; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhd29Sd9fR2HdR0pJDC9C5iP65TIKT1cN9-thRjshsWewP5KDK1gOh15MTzMoNXCB7cvvFbqq4kQD57m10UnW5G7PlhwL1xKBQQKcdVyDT_LI9SAKmivVDVZvIQv_H-x-WMG8xB184Tms0/s320/080518_Terra+Reversa+037.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5201871819564568226" border="0" /></a>Vandaag mocht ik in het oudste Gentse gebouw, de Sint Baafsabdij, een debat bijwonen georganiseerd door <a href="http://www.terrareversa.be/">Terra Reversa</a>, <a href="http://www.mo.be/">MO*</a> en de Buren van de Abdij rond het thema: "een nieuwe ethiek voor een oude planeet ... een debat over duurzaamheid en rechtvaardigheid". De hoofdactoren van het debat zijn te zien op de foto: Alma De Walsche van het tijdschrift MO*, Jef Peeters filosoof en hoofdredacteur van het tijdschrift <a href="http://www.oikos.be/">Oikos</a>, de Nederlandse milieufilosoof Koo van der Wal, Marian De Blonde (UA), Annick De Witt (VU Amsterdam) en Toon Vandevelde (K.U.Leuven).<br /><br />Ik haal enkele discussiepunten aan die mij getroffen hebben in de boeiende uiteenzettingen en discussies.<br /><br />Het viel me op de eerste plaats op hoe hard Koo, Marian en Annick waren voor de moderniteit. De schuld voor de huidige milieucrisis is op de eerste plaats, zo begrijp ik hen, te zoeken bij het moderne wereldbeeld, met zijn instrumentalistische visie op wereld en mens, met zijn operationele rationaliteit, en met zijn gelijkstelling van welvaart en welzijn. Ik ben het er natuurlijk eens dat de milieucrisis nauw verbonden is met onze wereldbeelden en de wijze waarop wij onze maatschappijen inrichten. Daar is zeker iets misgelopen, maar ik weet niet of ik de moderniteit zo zwaar zou aanpakken - het lijkt mij eerder te gaan om perversies van de moderniteit, met name daar waar wetenschappelijke rationaliteit (in het bijzonder de rationaliteit van de eocnomie) omwille van allerlei belangen eenzijdig wordt gehanteerd en absoluut wordt gesteld waarbij de indruk gewekt wordt dat de rationaliteit zelf en niet het (op belangen gerichte) politieke gebruik dat men ervan maakt onze wereld en samenlevingen uittekent.<br /><br />Toon legde de nadruk op de economie en hoe deze een belangrijke rol kan spelen: om de milieucrisis tegen te gaan kan men op efficiënte wijze met belastingen werken, of ook de "ware" kosten aanrekenen (bvb. van het vliegtuigreizen). Deze discussies over de rol van de economie en hoe de economische wetmatigheden onze wereldbeelden kleuren, blijven voor mij moeilijk en ik heb de indruk niet altijd te begrijpen.<br /><br />Ik heb genoten van de nadruk die Marian legde op het belang van het samen dromen en fantaseren van een toekomst, die dan als verbeelding ons huidige handelen kan stimuleren en opwekken. Dit is een mooi eschatologisch perspectief, dat ik ook graag onder de noemer "vieren" plaats: soms moeten we dit visioen vieren of spelen: de fantasie grijpt ons dan ook aan in ons concrete dagdagelijkse leven.<br /><br />Tenslotte vond ik de aanbevelingen van Toon voor een nieuwe ethiek bijzonder uitdagend. (1) Een nieuwe ethiek moet niet alleen de wonden van de nabije mens helen, maar ook tot solidariteit oproepen met mensen die zowel in de tijd als in de ruimte, ver van ons zijn. (2) Een nieuwe ethiek moet ons opnieuw leren omgaan met het stellen van grenzen. (3) Een nieuwe ethiek moet de actoren op een nieuwe wijze tijdsbewust maken en de tijdshorizon verleggen. We denken immers te veel op korte termijn, re-actief, en niet op lange termijn, pro-actief. Dit is in het bijzonder een probleem voor onze politici, die heel dikwijls te veel afgestemd zijn op de komende verkiezingen: zover denken ze.<br /><br />Deze namiddag was voor mij een aanmoediging om verder het belang te blijven benadrukken van gemeenschappelijke onderscheiding en relationeel constructionisme.<br /><br /><a href="http://www.facebook.com/album.php?aid=1183&l=94a09&id=1279449226">Voor wie nog enkele fotos wenst te zien van het debat</a>.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-60344130550256628402008-05-16T01:25:00.004+02:002008-05-16T01:56:18.498+02:00Peter Tom Jones over ecologische economie in een wereld in transitie<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEie3dvM3NHEVh28-vbMjaI4ksdUdZKi3DuMGwtWTlRAREhiN6Z_ctHTS8o3M22x_XAonzLq41HBsjE6cMqc8nBILEedNw4iKWBbFrosrN-OYO8nR1YkOKJJHwjhdMWLyACt6Ap7BGpTItk/s1600-h/DSC02602.JPG"><img style="margin: 0pt 0pt 10px 10px; float: right; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEie3dvM3NHEVh28-vbMjaI4ksdUdZKi3DuMGwtWTlRAREhiN6Z_ctHTS8o3M22x_XAonzLq41HBsjE6cMqc8nBILEedNw4iKWBbFrosrN-OYO8nR1YkOKJJHwjhdMWLyACt6Ap7BGpTItk/s320/DSC02602.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5200751726453509778" border="0" /></a><br />Op donderdagavond 15 mei was Peter Tom Jones, ingenieur metaalkunde aan de K.U.Leuven, te gast op het Forum voor Bevrijdingstheologieën, waar hij sprak en van gedachten wisselde met de aanwezige leden van het Forum over duurzame transitie. Tom, op wiens <a href="http://www.petertomjones.be/">webstek</a> heel wat materiaal over de milieu-uitdagingen terug te vinden is, begon met een gevatte schets van de crisis en haar uitdagingen. Ja, het klimaat is aan het opwarmen en menselijke activiteit (voedsel, transport, recreatie, woning) is de hoofdverantwoordelijke. Ja, de rijkste landen dragen daarbij de grootste historische verantwoordelijkheid, terwijl de arme regio's de grootste moeite hebben om zich aan te passen: ze beschikken noch over geld noch over de nodige technologie. Dat is meteen een ethische kwestie. De ecosceptici die thans van oordeel zijn dat het een kwestie is van aanpassing zonder dat mitigatie daar nog komt bij kijken zijn brutaal: ze schrijven meteen een groot deel van de lijdende bevolking van onze planeet af. Aartsbisschop Desmund Tutu spreekt daarom van "Adaptation Apartheid": wie rijk is kan zich aanpassen, wie arm is wordt de pineut. Ecosceptici zijn dus niet alleen verkeerd in hun analyse, hun positie is ook ethisch onaanvaardbaar.<br /><br />De situatie is zeer ernstig, maar Tom denkt proactief en optimistisch. De visie-vraag is belangrijk: waar willen we binnen 50 jaar met onze wereld staan? Welke technologische middelen willen we ontwikkelen om daar te geraken en welke gedragsveranderingen gaan daarbij nodig zijn, want de technologie schiet op zich te kort. Hoe maken we de transitie of overgang naar een duurzame wereld? Hierbij suggereert Tom een viervoudige E-strategie: Enable, Encourage, Exemplify, Engage. Op wereldniveau kan men een "contraction and convergence" politiek voeren: de levenswijze in de rijke westerse landen is niet duurzaam en deze moeten hun CO2 productie inkrimpen tot zij samen met de landen in ontwikkeling, die ruimte krijgen om te groeien, een CO2 uitstoot niveau bereiken dat voor de wereld als geheel duurzaam is. Dit vereist "transitie management", overgangsmanagement, waarbij creatieve spitslopers een belangrijke rol spelen.<br /><br />In de persoon van Tom wordt al heel snel duidelijk hoe complex en veelzijdig de uitdagingen zijn: hier is niet alleen een ingenieur aan het woord, maar iemand die in de diepte weet heeft van economische en sociologische debatten, iemand die over een fijne ethisch aanvoelen beschikt, en iemand die het ook belangrijk vindt dat theologen en religieuze organisaties zich hierbij engageren. Tom is een besmettelijk iemand in de positieve zin van het woord: hij bemoedigt, opent pistes en creativiteit. Ik probeer zelf theologische heuristiek te onderrichten aan jonge theologiestudenten die leven in een transitietijd; Tom benadrukt eveneens de noodzaak om te denken in termen van transitie, ook in de economie, de wetenschappen, enz.<br /><br />Foto's van de bijeenkomst zijn te vinden <a href="http://www.facebook.com/album.php?aid=1019&l=66029&id=1279449226">op de volgende webpagina</a>.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-31775170054552455432008-05-15T02:58:00.002+02:002008-05-15T03:06:05.065+02:00Foto's bij de LOGOS III vormingsdag van 5 mei 2008<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7Dbw-5QyPtzg8uDRinjP-9l5DGm84w98ccP0I8IX1b35I4rRA0Cfhr309SUswn47AVLxhdaXbzstoHaM1AsjLxvrMogLkzH-TxWHRsIGussZCzMpNbp51YN_iXIph0Qi8CW2GRr9EQP0/s1600-h/2008_0505Image0103.JPG"><img style="margin: 0pt 0pt 10px 10px; float: right; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7Dbw-5QyPtzg8uDRinjP-9l5DGm84w98ccP0I8IX1b35I4rRA0Cfhr309SUswn47AVLxhdaXbzstoHaM1AsjLxvrMogLkzH-TxWHRsIGussZCzMpNbp51YN_iXIph0Qi8CW2GRr9EQP0/s320/2008_0505Image0103.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5200404598606712434" border="0" /></a><br />Op 5 mei 2008 organiseerde de onderzoekseenheid systematische theologie (OEST) van de faculteit godgeleerdheid van de K.U.Leuven haar <a href="http://www.kuleuven.be/thomas/algemeen/actualiteit/visie/logos/logos2008.php">derde LOGOS vormingsdag</a>, met als thema: "Wanneer de schepping kreunt in barensweeën: hedendaagse reflecties over schepping". Foto's over deze bijeenkomst zijn te vinden op <a href="http://www.facebook.com/album.php?aid=968&l=733c5&id=1279449226">deze webpagina</a>. Ten behoeve van de Engelstalige studenten van de faculteit heb ik enkele <a href="http://jacqueshaers.wordpress.com/2008/05/07/study-day-on-creation-theology/">overwegingen gepubliceerd op mijn Engelstalige blog</a>. Er werd eveneens bij Halewijn, onder dezelfde titel als de studiedag een boek uitgegeven (door Anneleen Decoene, Marianne Servaas, en mezelf) met de verschillende bijdragen.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-61456575952588790942008-05-14T18:57:00.002+02:002008-05-14T19:08:42.640+02:00Halfjaarlijkse EVKT bijeenkomst over theologie, geloof en wetenschapVandaag hield het EVKT, de Vlaamse sectie van het <a href="http://www.kuleuven.be/eurotheo/">ESCT (European Society for Catholic Theology)</a> haar halfjaarlijkse bijeenkomst. Aan <a href="http://www.tasmedes.nl/">Taede Smedes</a>, medewerker aan de onderzoekseenheid systematische theologie (OEST) van de faculteit godgeleerdheid van de K.U.Leuven, en aan Jürgen François, professor in de scheppingsleer aan het Brugse Groot-Seminarie die onlangs in het tijdschrift <span style="font-style: italic;">Collationes</span> (38(2008):1, 5-30) een artikel schreef met als titel: <a href="http://www.kuleuven.be/thomas/algemeen/actualiteit/tijdschriften/artikel.php?id=571">"Dat kan toch geen toeval zijn! Achtergronden en kritische kanttekeningen bij intelligent design"</a>, was gevraagd om een inleiding te verzorgen rond het thema "geloof, theologie en wetenschap". Het werd een bijzonder boeiend g<a href="http://jacqueshaers.wordpress.com/2008/05/14/the-complex-heuristic-processes-of-discernment-in-common-as-the-context-for-the-tensions-between-faith-and-science/">esprek waarbij ik enkele gedachten neergeschreven heb in mijn Engelstalige blog</a>. Het valt mij vooral op hoe wij nood hebben aan heuristich, onderscheidend, transdisciplinair en relationeel theologisch denken.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-58560684544192651572008-05-14T11:50:00.006+02:002008-05-14T23:34:26.701+02:00Gustavo Gutiérrez te gast op het Forum voor Bevrijdingstheologieën<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0pSy9DRPTfVDI4NAwdY4KiY83da9ULixymZFnN0SYl1k91re5LZ-kK7Mx1M8vRSIYMIDcAL_ahU1-o7_PsZUFYuyncVeBzwncUqnsy96T0h01-ufYjaKoGDdCSAkjJ8JiEwOHTPNI2-0/s1600-h/CLT+080430+G+Guti%C3%A9rrez+030.jpg"><img style="margin: 0pt 0pt 10px 10px; float: right; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0pSy9DRPTfVDI4NAwdY4KiY83da9ULixymZFnN0SYl1k91re5LZ-kK7Mx1M8vRSIYMIDcAL_ahU1-o7_PsZUFYuyncVeBzwncUqnsy96T0h01-ufYjaKoGDdCSAkjJ8JiEwOHTPNI2-0/s320/CLT+080430+G+Guti%C3%A9rrez+030.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5200170638853197410" border="0" /></a><br />In het laatste nummer van het weekblad <a href="http://www.tertio.be/">Tertio</a> verscheen een artikel van de hand van Jan Glorieux (<a href="http://tertio.be/archief/2008/T431/T431-sp2.htm">'Dienst aan de arme is dienst aan Christus'</a>) over het bezoek van de bevrijdingstheoloog Gustavo Gutiérrez o.p. aan het Centrum en het Forum voor Bevrijdingstheologieën. Op een bijzonder seminarie in de loop van de namiddag sprak G. Gutiérrez over theologie in tijden van globalisatie. 's Avonds op het Forum bracht hij een bijdrage over de voorkeursoptie voor de armen. Wie foto's wil zien van deze gebeurtenis kan terecht op <a href="http://www.facebook.com/album.php?aid=847&l=9e5fa&id=1279449226">deze webpagina</a>.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-13257393861180844642008-05-13T11:19:00.002+02:002008-05-13T11:23:02.430+02:00marc desmettelijke gedachtenMarc Desmet is een medebroeder Jezuïet, een arts in de palliatieve zorgen, een van die veelzijdig begaafde mensen die bovendien geniet van de gave van het woord. Hij is net een blog gestart onder de titel <a href="http://marcdesmet.blogspot.com/">"marc desmettelijke gedachten"</a>. Voor wie af en toe een geut ernstige humor met diepe achtergrond weet te genieten, is dit zeker het bezoeken waard.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-63533724365084607272008-05-10T16:06:00.006+02:002008-05-10T17:10:13.964+02:00Roger Burggraeve: de genade van het troostende denkenTijdens de voorbije week werd aan de Faculteit Godgeleerdheid, K.U.Leuven, bij gelegenheid van zijn emeritaat, <a href="http://www.tertio.be/archief/2008/T429/T429-do.htm">professor Roger Burggraeve</a> gehuldigd. Bij de <a href="http://www.theo.kuleuven.be/page/Responsibility_God_Society">internationale conferentie</a> "Responsibility, God and Society: Theological Ethics in Dialogue" hoorde op zaterdag 10 mei 2008 ook een Nederlandstalige huldiging waar Roger Burggraeve zelf, na een voordracht van <a href="http://www.protestantsetheologischeuniversiteit.nl/idpage.aspx?lIntNavId=247&lIntEntityId=43">Renée van Riessen</a> over "Mensen als plaats van God. Levinas en de christelijke theologie in gesprek over kenosis", een afscheidscollege gehouden heeft over "Ben ik dan de hoeder van mijn broeder? Over de ziel en reikwijdte van onze verantwoordelijkheid".<br /><br />Wie hem kent, weet dat Roger Burggraeve kan boeien: hij heeft iets te zeggen dat mensen beweegt en hij kan vrij spreken omdat hij spreekt over zaken die hem diep bewegen én ook de ruime intellectuele, theologische en culturele bagage heeft om het te zeggen. Bovendien wordt zijn denken gestructureerd door een aantal constanten, waaronder bijvoorbeeld zijn interesse voor de Joods Franse denker Emmanuel Lévinas, zijn worstelen met de bijbel, en de gevoelige en tegelijkertijd veeleisende aandacht voor mensen en wat hen overkomt zoals blijkt uit de groei-ethiek waaraan hij heel zijn leven gewerkt heeft. Dat alles was ook aanwezig in zijn college vandaag. Ik blijf bij enkele punten staan die mij bijzonder getroffen hebben zonder de minste poging te ondernemen om de voordracht samen te vatten. Het kan wel helpen om te weten dat de grote boog van zijn betoog opgespannen werd door de vraag in welke beschaving wij mens wensen te worden, die van Kaïn die aan God antwoordt, na de moord op zijn broer Abel: "Ben ik dan de hoeder van mijn broeder?" (Gen 4,9), of die van het gesprek tussen Abraham en God wanneer deze laatste uit verontwaardiging om het onmenselijke kwaad dat er gebeurt, de stad Sodom wil vernietigen (Gen 18). Over die bijbelse teksten had E. Lévinas ook gesproken toen hij in de jaren '80 de K.U.Leuven bezocht, precies op de plaats waar vandaag Roger Burggraeve gehuldigd werd.<br /><br />Het kwaad dat in Sodom bedreven wordt - zo Burggraeve's lezing van Gen 18 - is in de ogen van God zo onverdraaglijk dat God zelf polshoogte gaat nemen vooraleer zijn besluit uit te voeren de stad te vernielen. God heeft het wat moeilijk om dit verschrikkelijke voornemen ter sprake te brengen bij Abraham, wellicht omdat God vreest dat Abraham het er niet mee eens zal zijn. En zo is het inderdaad: Gods vreselijke logica om het kwaad uit te roeien, ook indien daar enkele onschuldige slachtoffers bij zouden vallen - zo onverdraaglijk is het kwaad in Gods ogen dat God bereid is die slachtoffers in koop te nemen! - beantwoordt Abraham met een al even excentrieke opvatting: kunnen niet een groot aantal misdadigers en smeerlappen gered worden omdat er toch enkele rechtvaardigen zijn?<br /> Ik denk daarbij aan de logica van de zich uitdijende olievlek: tast de olie van de kwaden uiteindelijk ook het lot van de goeden aan, of is de olie van de goeden een uiteindelijke zegen ook voor de kwaden? In het concrete leven zijn kwaad en goed, vreugde en verdriet, natuurlijk onlosmakelijk met elkaar verweven als op de velden het goede gewas met het onkruid ... Er stelt zich natuurlijk wel een uiteindelijke vraag: wie haalt het dan: de dood voor allen, of het leven voor allen? Het doet me denken aan die moeilijke en controversiële theologische kwestie van de apocatastase: zou het mogelijk zijn dat uiteindelijk iedereen, alle schepselen, ook de duivel (!!), in de hemel zullen vertoeven? Het lijkt een aanfluiting van de rechtvaardigheid, een miskenning van de gerechtvaardigde verontwaardiging over het kwaad dat mensen aanrichten. En toch kunnen wij ons geen enkele mens inbeelden - hoe slecht die ook moge zijn - die niet door een of andere mens bemind of gekoesterd wordt. Kan dan de minnaar in de hemel zijn, als de beminde in de hel is? Kan de minnaar zich zo maar losweken van het lot van de beminde? Zouden de minaars tenslotte niet ook de beminden, hoe kwaad ze ook zijn, de hemel inlokken, omdat anders hun liefde niet volledig zou zijn ... Gelukkig is daarbij God zelf de eerste minnaar, want niemand van ons kan claimen zonder kwaadaardigheid te zijn.<br /> Dat zijn voor mij heel moeilijke vragen, maar ze maken mijn hart en mijn ziel week, ze troosten mij, want ze staan me toe om die liefdeskracht in mij te raken, die ook Gods liefdeskracht is en waarbij het goed toeven is. Wanneer Roger Burggraeve aan het spreken was kwam, bij alle theologische ernst en nauwgezetheid, die vertroosting naar boven. Dit is iets wat bij Roger Burggraeve duidelijk wordt: troost is ook een criterium voor goede theologie - en 't is een jezuïet die dit van een salesiaan leert ...<br /><br />Roger Burggraeve wees ook op een dubbel aspect in de wijze waarop Abraham God aanspreekt: "Mag ik zo vrij zijn tot mijn Heer te spreken, ofschoon ik maar stof en as ben?" (Gen 18,27). Vrijmoedigheid en bewustzijn van eindigheid en sterfelijkheid, bewustzijn van de verwevenheid in de geschiedenis van goed en kwaad en tegelijkertijd de moed om God te bevragen en in vraag te stellen ... Misschien, alzo R. Burggraeve, was dat wel wat aan Kaïn ontbrak: hij sprak niet meer tegen God, hij ging bij God niet klagen omdat hij zichzelf onrechtvaardig behandeld voelde toen Abels offer wel, maar het zijne niet werd aanvaard door God. Vrijmoedigheid ten aanzien van God had wellicht de broedermoord verhinderd ...<br /> Ook dat is weer zeer troostend: het vrijmoedige gesprek met God aandurven als krijtlijn voor het menselijke samenleven en het naar duurzame vrede toe transformeren van conflicten met hoog geweldspotentieel. De houding van Abraham staat hem toe om voor zijn medemens bij God te bedelen - misschien, zo Roger Burggraeve, is het smeekgebed wel diepgaander dan de aanbidding van God. We verliezen ons inderdaad soms in de aanbidding, we kijken zo intens naar God, dat we vergeten om met God en vanuit God naar onze medemensen te kijken.<br /><br />Tenslotte is de spanning tussen Kaïn en Abraham de vraag of wij inderdaad de hoeders van onze broeders zijn. Zijn wij als hoeders van elkaar geschapen: God is zo in ons dat wij met elkaar verbonden zijn, dat wij verantwoordelijkheid voor ons dragen? Dit is de kern van onze ehtische lotsbestemming, het is eveneens een ontolgoie die theologische betekenis heeft.<br /><br />Het gelegenheidskoortje onder leiding van professor Peter De Mey zong een mooie, toepasselijke hymne van John Rutter: "For the joy of human love, brother, sister, parent, child, friends on earth and friends above. For all gentle thought and mild: Lord of all, to thee we raise this our joyful hymn of praise". Gezegend zijn zij die zoals gij, Roger, hun medemensen besmetten met het troostende denken. Zoveel dank. En laten we ook de decaan van de faculteit, Mathijs Lamberigts, bedanken voor zijn wijze woorden: "de geëmeriteerde professor wordt nu vervangen door de professor emeritus". Blijf ons stimuleren, Roger, in die volle vreugde die we vandaag op je gelaat konden lezen.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-82844856890868087352008-05-10T01:22:00.003+02:002008-05-10T01:49:08.896+02:00Structuren van onrecht: theologie en de bredere samenhangenHet Martelarenplein voor het Leuvense treinstation helt, zodat een trap nodig is om het station zelf te bereiken, een trap die niet overal hetzelfde aantal treden heeft en die meeglooit met het licht hellende terrein. Niet zo lang geleden ontmoette ik in het station een medebroeder jezuïet, die over een van die nauwelijks zichtbare treden gestruikeld was en er een bloednuis en enkele builen aan overhield. Mensen waren hem natuurlijk onmiddellijk ter hulp gesneld en verantwoordelijken van de busmaatschappij die ook aan het Martelarenplein haar burelen heeft brachten hem bij hun verpleegster voor verzorging. Men zei hem: "maak u geen zorgen, pater, we zijn dat hier gewoon ... er vallen hier regelmatig mensen ... die trappen zijn niet zo goed zichtbaar". Ik kan dat alleen beamen ... ik ben er zelf ook al bijna over gestruikeld.<br /><br />Aan een van de ingangen van het Pauscollege in Leuven vindt men ook grote glazen deuren. Enkele jaren geleden waren dat glazen deuren zonder enige aanduiding erop: als ze goed gewassen waren, zag men ze niet. En zoals vogels tegen een venster kunnen aanvliegen, zo ook zijn verschillende mensen toen tegen die glazen deuren aangebotst. Daar werden toen maatregelen getroffen: er staan nu grote deurklinken op die glazen oppervlakte, zodat mensen "zien" (zonder te zien) dat er een glazen deur is.<br /><br />Het zijn twee voorbeelden van structurele problemen, die me aan Dietrich Bonhoeffer en aan de bevrijdingstheologie doen denken. Bonhoeffer heeft ooit geschreven: "het is nu niet meer de tijd om pleisters op wonden aan te brengen ... nu moeten we een stok in de wielen steken". Wat hij bedoelde was dat het onze plicht is om structureel in te grijpen, wanneer er systematische, structurele zijn waarom mensen telkens weer gekwetst worden. Men moet niet alleen individuele slachtoffers helpen, telkens weer opnieuw, men moet ook handelen op de systematische structuren die die slachtoffers maken. Aan het station in Leuven moeten niet alleen individuele bloedneuzen verholpen worden ... als dit een regelmatig probleem is, moet er dan niet iets aan die trappen gedaan worden?<br /><br />Bevrijdingstheologen zijn gevoelig voor zulke structuren die lijden en pijn veroorzaken, en met name dan voor politieke, eocnomische en sociale structuren die onrecht tot stand brengen. Dat wordt niet altijd in dank afgenomen. Zo vertelde Dom Helder Camara, de charismatische aartsbisschop van Recife in Brazilië, tijdens een reis in de VSA: "als ik jullie voor een of ander project geld vraag, dan gaan de portefeuilles open en geven jullie gul, maar als ik jullie vraag om bij de volgende verkiezingen na te denken wie jullie gaan verkiezen - omdat jullie politieke structuren en de verkozenen daarin soms de oorzaak zijn van het onrecht waartegen ik hier kom steun vragen -, dan reageren jullie aggressiever, dan merk ik dat het jullie moeilijk valt om de socio-economische en politieke structuren en instellingen in vraag te stellen die jullie levenswijze en het daarmee verbonden onrecht bestendigen".<br /><br />Een van de grote uitdagingen van de bevrijdingstheologie is precies dat zij deze structuren die onrecht produceren ook aan de kaak wil stellen en verder wil gaan dan te antwoorden op het lot en de armoede van individuele mensen. Armoede beantwoord je niet alleen door aan de ene of andere arme wat geld toe te stoppen; het is ook nodig om te zoeken naar de oorzaken van de armoede van zovelen en een antwoord te ontwikkelen op die oorzaken. En bevrijdingstheologen ontmaskeren zo het feit dat soms het individuele wel doen aan bepaalde mensen in heel concrete en individuele gevallen, gebruikt wordt als een manier om te verdoezelen dat er structurele problemen zijn die armoede genereren. Theologen in de globale wereld vandaag doen er goed aan dit structurele standpunt te behartigen en samenhangen en structuren van onrecht te ontmaskeren.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-51364745577948865962008-05-09T12:36:00.004+02:002008-05-14T23:39:16.255+02:00De mededogende poppen van Françoise Bosteels<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjS-qxFb9PwQhk1oDE3LPrrxQw6zmr_tOyz9ZdspP6UOiU5BWEuTKSX7m56dYa2VAhM4dXL5Asvx32GA0CD9f6BFqx8HJDPpP80Yq54KpI3nPGjzNEcBi0dxltHqWnj3pDEgOzLPPsCeHo/s1600-h/DSC02578.JPG"><img style="margin: 0pt 0pt 10px 10px; float: right; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjS-qxFb9PwQhk1oDE3LPrrxQw6zmr_tOyz9ZdspP6UOiU5BWEuTKSX7m56dYa2VAhM4dXL5Asvx32GA0CD9f6BFqx8HJDPpP80Yq54KpI3nPGjzNEcBi0dxltHqWnj3pDEgOzLPPsCeHo/s320/DSC02578.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5198330166389486770" border="0" /></a><br />Gisterenavond, 8 mei 2008, mocht het Forum voor Bevrijdingstheologieën aan de Faculteit Godgeleerdheid van de K.U.Leuven, <a href="http://www.daijiworld.com/news/news_disp.asp?n_id=45119&n_tit=Bangalore%3A+%27Gombe+Sister%27+Potrays+Life+through+Amazing+Dolls">Françoise Bosteels</a> ontvangen. Françoise is een Belgische religieuze die reeds sinds ongeveer 30 jaar in India werkzaam is. Ze heeft gewoond en gewerkt bij de armsten in de Indische dorpen, en ze heeft binnen haar religieuze congregatie ook verantwoordelijkheid gedragen voor de vorming van jonge medezusters. Na aanmoedigingen van theologen uit de Indian Theological Association en uit EATWOT, besteedt ze nu meer tijd aan een artistieke passie: het uitbeelden van het dagelijkse dorpsleven van mensen, in het bijzonder temidden van wraakroepende contexten van armoede, uitbuiting en verdrukking. Het maken van deze poppen geeft Françoise de kans zowel zelf op een unieke manier door te dringen in het leven van haar Indische vrienden als de mogelijkheid om indringende en bewogen gesprekken en onderscheidingsprocessen te starten die mensen toelaten over hun eigen levensomstandigheden te reflecteren.<br /><br />De poppen zijn daarom een stimulans die wie ernaar kijkt toestaan om de eigen bronnen en dieptes van mededogen te raken, de diepste kern van ons menselijke bestaan en van de blik die God doorheen ons op de wereld werpt. Dat diepe menselijke mededogen, het vermogen om mee te voelen met medemensen omdat we ons als mens met medemensen verbonden weten, is het startpunt van elke kritische theologie en van elke bevrijdingstheologie. We sluiten ons dikwijls af voor het mededogen in ons: we weten dat het ons tot verantwoordelijkheid opneemt, dat het ons ertoe brengt om tijd en energie te investeren in onze medemensen. Daarom zijn deze poppen zo belangrijk: ze ontbolsteren ons mededogen.Alle toehoorders op het Forum hadden dat gevoel en waren er dankbaar voor: mensen zijn gelukkig wanneer hun diepste menselijke verbondenheid ontbolsterd wordt.<br /><br />Françoise's poppen wekken niet alleen de krachten van het mededogen, ze bieden ook een kans tot onderscheidingsprocessen waarin mensen hun situaties analyseren en tot handelingsbeslissingen komen. Françoise vertelde hoe bijvoorbeeld poppen die uitbeelden hoe vrouwen door hun mannen geslagen worden juist in de Indische dorpen veel aandacht trokken en de ruimte openden om over vrouwenmishandeling te spreken. Een verdere stap is nu dat mensen niet alleen de poppen bekijken en als aanleiding nemen om situaties van pijn, verdriet en onrecht bespreekbaar te maken: er bestaat ook de mogelijkheid dat Françoise's poppen aan mensen de kans bieden om zelf creatief poppen te maken en scenarios met poppen voor te stellen, waarin ze hun eigen levensomstandigheden ter sprake brengen.<br /><br />Voor Françoise, die reeds twee boeken geschreven heeft waarin afbeeldingen van haar poppen verbonden worden met teksten en gedichtjes van mensen die zij kent, is ondertussen een nieuwe uitdaging gegroeid: het verlangen om ook scènes uit de bijbel en meer in het bijzonder uit het leven van Jezus uit te beelden. We kijken daar met verlangen naar uit.<br /><br />Wie foto's wil zien van de bijeenkomst van het Forum voor Bevrijdingstheologieën kan terecht op <a href="http://www.facebook.com/album.php?aid=842&l=2ba5b&id=1279449226">deze webpagina</a>.<img src="file:///C:/Documents%20and%20Settings/u0008416/Mijn%20documenten/Mijn%20afbeeldingen/080508_FLT_F%20Bosteels/DSC02578.JPG" alt="" />Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-7721498238923982592008-05-04T23:59:00.003+02:002008-05-17T23:48:42.765+02:00Theologie als bemoedigingVrienden die mijn bezorgdheid bij de milieucrisis kennen hebben me reeds dikwijls gezegd: "wees voorzichtig dat je niet te negatief en te ontmoedigend spreekt ... al te dikwijls lijkt deze crisis te overweldigend en weten we niet wat te doen, zodat we willen opgeven ... een theoloog moet op de eerste plaats bemoedigen". Deze vrienden hebben gelijk en maar al te vaak blijven theologen inderdaad in de kritiek verstrikt onder het motto dat ze <span style="font-style: italic;">profetische taal</span> moeten spreken. Dat moet natuurlijk - en ik wil geen iota wegnemen van de bedreigende ernst van de milieu- en energiecrisis vandaag -, maar tegelijkertijd is er nood aan een <span style="font-style: italic;">wijs spreken</span>, dat opbouwend, constructief en creatief is. Waar zijn de suggesties, hoe klein ook, die moed geven, die ons laten voelen dat we verantwoordelijkheid dragen en kunnen opnemen? Soms is het een heel klein dingetje, met de zwakke en toch doordringende kracht van een symbolische handeling - ik raad dikwijls aan om 's morgens tijdens het douche het water niet te laten lopen terwijl men zich inzeept ... dat is een heel klein gebaar, een druppeltje op een heel hete plaat ... maar het weerspiegelt een instelling van daadkracht reeds heel vroeg op de ochtend. En als we samen gaan werken, kunnen we meer, en misschien kunnen sommigen onder ons dan soms nog meer. We zijn niet machteloos!<br /><br />Een filmpje op YouTube doet me nog verder denken. Adolfo Nicolás is de nieuwe generale overste van de Jezuïeten. In <a href="http://www.youtube.com/watch?v=Fu9B30g2Lno&NR=1">een (engelstalig) interview</a> heeft hij het over het belang van grote dromen en over de inspanning om in de diepte van de werkelijkheid door te dringen. <span style="font-style: italic;"><br /><br />Grote dromen</span> zijn dromen die ons tot engagement brengen, visioenen die ons aantrekken en waar we ons voor willen inzetten. In de evangelies is het Rijk Gods zo'n visioen, zo'n grote droom. We weten wellicht niet hoe dat Rijk er zal uitzien - we kunnen misschien zelfs wanhopen of het wel ooit mogelijk zal zijn want onze wereld lijkt dit visioen elke dag weer op gewelddadige wijze tegen te spreken - en toch willen we het wagen om dit visioen vlees en bloed te laten worden omdat we vertrouwen op de God die dat zelf in Jezus van Nazaret ook doet. Grote dromen durven we aan op gezag van vrienden.<br /><br />De kracht van die vriendschap temidden van onze wereld, toont ons iets van de <span style="font-style: italic;">diepte</span> van de werkelijkheid. Vertrouwen op de vriendschap die ons brengt tot engagement in grote dromen, is een wijze om te peilen en te gaan naar de diepte. De diepte van onszelf op de eerste plaats - wanneer we naar de dingen en de mensen om ons heen leren kijken met de ogen van God, met de blik van de Schepper, die mogelijkheden ziet en weet te bemoedigen -, maar ook de diepte van dingen en mensen die we ontmoeten - hoe God ons aanspreekt en bemoedigt vanuit die anderen, vanuit de wereld waar wij toe behoren. Peilen naar de diepte, ons bewegen richting diepte, betekent het openen van krachtbronnen en van een creatieve blik die mogelijkheden ontwaart.<br /><br />Soms vraag ik me af of theologen wel voldoende die bemoedigende taak op zich nemen en of ze de wijsheid opbrengen om te gaan naar de diepte en om te herinneren aan die grote dromen. In de wereld van vandaag, met zijn gefrustreerde, bange en machteloze mensen, is het nochtans een privilegie om te bemoedigen. Van deze bemoediging hangt bovendien veel af, niet in het minst onze toekomst.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-62922153441274314952007-05-29T19:33:00.000+02:002007-05-29T19:35:55.794+02:00Oxfam petitie naar aanleiding van komende G8 bijeenkomstNaar aanleiding van de komende G8 bijeenkomst in Heiligendamm (Duitsland, 6 tot 8 juni 2007), biedt <a href="http://www.oxfam.org/">Oxfam</a> op de <span style="font-style: italic;">Make Trade Fair </span>website de mogelijkheid om aan de Duitse kanselier Mevr. Angela Merkel een <a href="http://www.maketradefair.com/en/index.php?file=emailmerkel_g8.htm#">e-mail petitie</a> te onderteken.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-41687666950488173072007-05-27T23:40:00.000+02:002007-05-28T00:58:11.124+02:00Ecclesiale verbondenheidVoor de Jezuïet die ik ben, en dan nog zeker met het oog op de komende 35ste Algemene Congregatie van de Sociëteit van Jezus die vanaf januari 2008 in Rome zal gehouden worden, is de vraag naar de ecclesiale verbondenheid zeer belangrijk. Hoe stellen wij ons op ten aanzien van de Kerk, en ook ten aanzien van haar hiërarchie? Hoe gaan we op met spanningen die zonder twijfel kunnen rijzen met betrekking tot bepaalde geloofsovertuigingen en geloofsformulering, of rond de ethische en morele qualificatie van bepaalde handelingen? Hoe kunnen zulke spanningen op een volwassen en creatieve wijze de onderscheidingsprocessen binnen de Kerk ondersteunen, wanneer wij zoeken te ontwaren waar Gods Geest ons uitdaagt om beter in het spoor van Jezus van Nazareth, dé Christus, te treden.<br /><br />Wellicht is het goed om te wijzen op de ingrijpende <span style="font-style: italic; font-weight: bold;">ecclesiale dimensies van het christelijke geloof</span>. Ik zou zeggen dat, van nature uit, het christelijke geloof op kerkopbouw gericht is: gemeenschap opbouwen rond en vanuit de Heer, met het oog op het Rijk Gods. Handelen in het spoor van Jezus Christus betekent ook - en misschien wel vooral - zich laten leiden door de Geest (zijn Geest, die de Geest is die hem bezielde) die ons allen rond God samenbrengt en in solidair mededogen met elkaar verbindt. De kerk is dus niet alleen een soort verzameling van individueel gelovige mensen, wiens geloof vooral rond de individuele innerlijke relatie met God cirkelt. De kerk is dat waartoe gelovigen in navolging van Jezus Christus gedreven worden als het werk aan het beloofde Rijk Gods.<br /><br />Deze ecclesiale aspecten van het christelijke geloven sluiten goed aan bij de <span style="font-style: italic; font-weight: bold;">fundamentele sociale structuur van de werkelijkheid</span> als geheel en van de mens in het bijzonder. Er is nood aan relationele ontologie en antropologie, die het subjects- en identiteitsdenken dat ons intellectuele schema's overheerst, doorbreken. De grondstructuur van het christelijke geloof is overigens relationeel: schepping betekent het spel van relaties dat ons allen in de relatie tot de Schepper stelt en houdt. Deze visie op schepping biedt overigens mooie kansen om een band te leggen met de nieuwe visies op wetenschap die complexiteit en duurzaamheid ernstig nemen. Deze relationele mensvisie wijst naar het funderende menselijke vermogen tot mededogen - een medebroeder verwijst me hierbij naar een uitspraak van Lyta Basset: <span style="font-style: italic;">"Je souffre avec, donc je suis"</span>, ik lijd mij en dus ben ik.<br /><br />Het <span style="font-style: italic;"><span style="font-weight: bold;">religieuze leven</span></span> en zijn traditie van de religieuze geloften - armoede, gehoorzaamheid, en zuiverheid - kan een creatieve stimulans bieden binnen de kerk om precies het accent communiteitsopbouw te verhelderen en in praktijk te zetten. De drie geloften zijn als het ware spelregels voor het samenleven - van hieruit wordt dan de individuele attitude van de religieus belicht. Natuurlijk kunnen nog andere spelregels geformuleerd worden, maar de drie religieuze geloften wijzen op fundamentele kenmerken van het christelijke samenleven: de werking van de Geest erkennen in de anderen als een gift aan ons allen; het gunnen van menswaardige en duurzame levensomstandigheden aan anderen - bijzonder aan de armsten - zonder daarin ten prooi te vallen aan machtsperversies die met de dynamiek van het geven gepaard kunnen gaan; de kunst om het samenleven te richten op wederzijds genieten dat een positieve en visionnaire blik op de werkelijkheid opent.<br /><br />Omdat in de inspanningen tot gemeenschapsopbouw rekening gehouden wordt zowel met wat de ervaring van een eeuwenlange traditie ons leert, als met de uitdagingen van de concrete context waarin we leven, zijn processen van <span style="font-weight: bold; font-style: italic;">gemeenschappelijke onderscheiding</span> noodzakelijk. Hierin proberen we beter te ontwaren welke de uitdagingen voor het gemeenschapsleven vandaag zijn (bvb. de milieu-crisis op wereldschaal) en welke daarin Gods uitnodigende en genadevolle aanwezigheid is, die ons tot gemeenschappelijk handelen oproept. Het is belangrijk om te zien dat het hier om volwaardig gemeenschappelijk handelen gaat, dat dus in de handeling een gemeenschap wordt opgebouwd. Dit wordt benadrukt zowel in feministische denkwijzen als in het relationele constructionisme. De inspanning om hierbij stem te geven precies aan diegenen die lijden en zich aan de rand van de solidariteitsgemeenschappen bevinden, is cruciaal.<br /><br />De pogingen tot ecclesiale en op het Rijk Gods uitgerichte gemeenschapsopbouw in het spoor van Jezus van Nazareth, dé Christus, lopen niet altijd van een leien dakje. Vele spanningen spelen hierin mee, en er worden binnen deze spanningen handelingskeuzes gemaakt. Traditie en concrete situatie treden soms met elkaar in concurrentie, er kunnen grote geografische verschillen in kultuur en interpretatievormen bestaan in de ene wereldwijde kerkgemeenschap, enz. Het gemeenschappelijke onderscheidingsproces kan daarom moeilijk verlopen en mensen doen <span style="font-weight: bold; font-style: italic;">lijden</span>. Zoals we bijvoorbeeld in het leven van Pierre Teilhard de Chardin of Henri de Lubac kunnen zien, kan dit lijden, het geduldige doorworstelen van tegenstellingen die soms op een onbarmhartige wijze worden uitgevochten, ook uiteindelijk zeer vruchtbaar blijken te zijn.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-5423585594404856272007-05-24T13:18:00.000+02:002007-05-24T14:38:00.470+02:00De Drie-Ene structuur van de werkelijkheidDe Duitse theoloog Karl Rahner is bekend onderandere om de formulering van een grondaxioma voor de theologie van de Drie-Eenheid: "de heilseconomische Drie-Eenheid (dat is hoe God zich heilbrengend openbaart in onze geschiedenis) is de immanente Drie-Eenheid (dat is hoe God in Godzelf is)". Dit sluit mooi aan bij een kerninzicht van K. Rahner over openbaring, dat het namelijk om de zelfopenbaring en de zelfgave van God gaat. Het is God zelf die in de openbaring op het spel staat, en zo meteen ook onze relatie tot God vanuit de relatie die God heeft tot ons. God openbaart Godzelf als de Drie-Ene God, en doet ons dan ook meteen de vraag stellen hoe wijzelf in relatie treden tot de Drie-Ene en hoe deze Drie-Ene de structuur van ons bestaan vorm geeft vanuit wie deze Drie-Ene zelf is.<br /><br />Natuurlijk zal men deze heilvolle aanwezigheid van de Drie-Ene in onze wereld, in Gods schepping, eerst vanuit het Christusmysterie ontvouwen. Vanuit het Christusgebeuren wordt het spoor van de Godzelf als Drie-Ene openbarende God toegelicht: God is "Vader", "Zoon" en "Geest". De relaties tot God ontwikkelen zich als relaties tot de Drie-Ene vanuit de Godsopenbaring zelf. God is Drie-Een, openbaart zich als dusdanig, en structureert de werkelijkheid op Drie-Ene wijze, in een relationele structuur die zich ent op de Drie-Ene relaties.<br /><br />Hier wil ik wat verder op doordenken, tastend en proberend, in het bewustzijn dat wat ik zeg en hoe ik het zeg vatbaar is voor veel verbetering. Hoe tekent zich de Drie-Ene structuur van de werkelijkheid uit? Een boekje dat me veel geholpen heeft om hierin wat meer inzicht te verwerven is het posthuum gepubliceerde <span style="font-style: italic;">Dagboek van de Vriendschap</span> van de hand van de Jezuïet priester-arbeider en mysticus Egied Van Broeckhoven. Hij beschrijft hoe zijn relaties zich tot vriendschapsrelaties ontvouwen precies in het relatiespel van de Drie-Ene God.<br /><br />Uit het samenspel van 3 emergeert en ontvouwt zich 1. Het doet me denken aan een huwelijk: uit het samenspel van twee emergeert ook iets nieuws, een nieuw lichaam (in de bijbelse zin: twee vormen één). De werkelijkheid is anders dan voordien: het nieuwe lichaam is meer dan de som van de componenten, en toch blijft dat lichaam precies via die onderscheiden componenten (die echter niet meer van elkaar losgerukt of losgedacht kunnen worden) bereikbaar. 1 is dus ook 3, in die zin dat de toegang tot 1 gebeurt via één van de drie, zonder dat deze één losgedacht of losgeweekt kan worden van de andere twee.<br /><br />Dit perspectief is van groot belang voor ons ecclesiale werken aan gemeenschapsopbouw. Gemeenschap ontstaat vanuit de relaties tussen de leden van de gemeenschap, is meer dan de som van de leden en kan dus ook op een nieuwe en zelfstandige wijze ageren en naar buiten treden. Tegelijkertijd is de toegang tot die gemeenschap ook mogelijk via een van de afzonderlijke leden ervan, maar precies omdat dit lid niet losgeweekt of afgezonderd kan worden van de andere leden met wie dit lid samen de gemeenschap constitueert. Het zijn de relaties tussen de diverse en verschillende leden die de gemeenschap constitueren in haar meerwaarde, en precies daarom is een ecclesiale communiteit ook altijd, zoals de Drie-Ene, gericht op diversiteit. Daar ligt een van de diepe betekenissen van "katholiciteit": vertrouwen op de kracht van de verschillen als een creatieve bron voor de emergentie van gemeenschappen.<br /><br />Dit verwijst naar de Drie-Ene structuur van onze gemeenschap, die ons vanuit de zelfopenbaring van God voor ogen staat en ons verwijst naar het Rijk Gods, een visioen, een belofte, die ons nu reeds doet ijveren aan ecclesiale gemeenschappen. Niet dat wij erin slagen om zulke ecclesiale gemeenschappen op volle wijze te realiseren ... daarvoor zijn we als leden van de gemeenschap telkens weer onvoldoende op de liefdevolle relaties met de andere leden afgestemd. Om vele redenen hebben we telkens weer de neiging om niet de relatie maar het knooppunt van relaties te benadrukken als op zichzelf staand, als geïsoleerd van de andere knooppunten ... angst, onzekerheid, jaloersheid, geldingsdrang, relationele en sociale armoede, enz. We slagen er dikwijls niet in ons open te stellen voor de creatieve relationele kwaliteiten van de gemeenschap.<br /><br />Het zou verdere ontwikkeling vragen om deze creatieve relationele kwaliteiten te preciseren. Liefde en openheid zijn hier zeker steekwoorden; wellicht ook de (religieuze) geloften als spelregels voor het samenleven. Een belangrijk kwaliteitslabel is ook de openheid naar meer: een ecclesiale communiteit is nooit op zich gesloten, maar verlangt - omdat de leden weten dat de kwaliteit van de communiteit afhangt van de verschillen - steeds naar contact en ontmoeting met "anderen". Echte ecclesiale communiteit vraagt naar meer, heeft een holistische instelling. Tenslotte lijkt me ook het aspect "kenose" als liefdevolle openheid op anderen, waarin men de bekoring om het eigen "ik" te beschermen of centraal te stellen, overstijgt. Hierdoor wordt dat "ik" niet verminderd, maar integendeel rijker in de gemeenschap.<br /><br />De Drie-Ene of ecclesiale structuur van de werkelijkheid is een grote uitdaging voor vandaag, in tijden van globalisatie en globale milieucrisis. Hoe kunnen we dat meer van de gemeenschap die emergeert uit onze wederzijdse kenotische liefdesrelaties vorm geven, op een concrete wijze, en in vertrouwen aan de Drie-Ene God die zichzelf openbaart en op die wijze ook de structuur van ons eigen bestaan blootlegt.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-54968479032028552502007-05-20T00:44:00.000+02:002007-05-20T01:15:53.174+02:00Milieu-uitdagingen, theologie, kerk en JezuïetenOp vraag van Nikolaas Sintobin S.J., schreef ik de volgende passage voor de <a href="http://www.jezuieten.org/index.html">webstek van de Nederlandse en Vlaamse Jezuïeten</a>, een webstek die het bezoeken zeker waard is.<br /><br />'s Werelds meest bekwame milieuwetenschappers, leden van het <a href="http://www.ipcc.ch/"><i>Intergovernmental Panel for Climate Change</i></a> (IPCC), samen met activisten als Al Gore (<a href="http://www.climatecrisis.net/"><i>An Inconvenient Truth</i></a>), en milieu-organisaties als het<a href="http://www.panda.org/index.cfm"> WWF</a>, wijzen met steeds meer nadruk op wereldwijde klimaatveranderingen die nu reeds optreden en die in de komende jaren in intensiteit zullen toenmen. Deze veranderingen zijn voor een groot deel veroorzaakt door menselijke activiteiten (industrie, vervoer, landbouw) en ze geven nu reeds aanleiding tot ingrijpende maatschappelijke veranderingen. Een <a href="http://www.christian-aid.org.uk/indepth/705caweekreport/index.htm">recent rapport van de NGO <i>Christian Aid</i></a> rekent uit dat zich tegen 2050 omwille van klimaatveranderingen 1.000.000.000 verplaatste personen zullen voegen bij de 165.000.000 van vandaag. De meeste van de slachtoffers van de klimaatveranderingen zullen in de armste landen vallen. Zulke cijfers wijzen er op dat we niet bij de pakken kunnen blijven zitten, en dat we snel doortastende politieke en maatschappelijke veranderingen moeten teweegbrengen die de klimaatveranderingen en hun gevolgen zullen beperken. Niet alleen moeten we op grote schaal onze CO2 uitstoot drastisch verminderen, we moeten ook onze persoonlijke levensgewoontes en de onrechtvaardige economische wanverhoudingen op wereldvlak veranderen ... en dit is dringend ...<br /><br />Kerken en kerkelijke NGO's hebben zich al geëngageerd. Om slechts drie voorbeelden te noemen: de <a href="http://www.wcc-coe.org/"><i>Wereldraad van Kerken</i></a>, het <a href="http://www.maryknollogc.org/"><i>Maryknoll Office for Global Concerns</i></a> en <a href="http://www.caritas.org/"><i>Caritas Internationalis</i></a>. Zeer recentelijk organiseerde de <a href="http://www.justpax.it/">Pauselijke Raad voor Gerechtigheid en Vrede</a> een internationaal seminarie , waarin een aantal geleerden, politici, bisschoppen en kerkelijke verantwoordelijken zich, vanuit de schaarse reeds bestaande officiële kerkelijke uitspraken en vanuit christelijk oecumenische perspectieven, bogen over de moeilijke verhoudingen tussen ontwikkeling ook voor de armste landen enerzijds en maatregelen ter voorkoming en bestrijding van klimaatveranderingen anderzijds. Zowel ontwikkeling als milieuverantwoordelijk politiek handelen betreffen mundiale sociale rechtvaardigheid en hun onderlinge verhouding is niet altijd zonder problemen: zullen milieuverantwoordelijke politieke beslissingen niet ten nadele vallen van de armsten die zich willen ontwikkelen? Hoe zal men internationale verdragen over klimaatverandering formuleren tussen landen en mensen met zeer ongelijke <a href="http://www.voetafdruk.be/">ecologische voetafdruk</a>? Het grote doel is wereldwijd menswaardig, scheppinigswaardig en duurzaam samenleven. "Duurzaamheid" is een belangrijk woord: het betekent dat we bij het organiseren van onze leefwereld ook rekening willen houden met de komende generaties. Ook zij hebben recht op een wereld zoals degene waar wij van genieten. Hoe gaan wij onze levensstijl aanpassen om dit doel te bereiken? Kan dit gebeuren indien wij er een wereldvisie op nahouden die uitgaat van onbeperkte economische groei? Is dit mogelijk wanneer we denkstructuren hanteren die zich vooral richten op onze individuele rechten en zelfontwikkeling?<br /><br />Ook de Jezuïeten en de Ignatiaanse familie ondernemen pogingen, via het internationale <a href="http://www.sjweb.info/sjs/index.cfm">Secretariaat voor Sociale Rechtvaardigheid</a> (SJS - Social Justice Secretariat) in Rome, de milieu-uitdagingen ernstig te nemen. Op eenzelfde wijze heeft SJS reeds gewerkt in dienst van <a href="http://www.sjweb.info/documents/sjs/pj/docs_pdf/PJ89_eng.pdf">vredesopbouw</a> en aan een visie met aanbevelingen over <a href="http://www.sjweb.info/documents/sjs/docs/GlobMarg_ENG.pdf">globalisatie</a>. De Ignatiaanse familie heeft een aantal belangrijke troeven: aanwezigheid op het terrein, waar slachtoffers van klimaatveranderingen leven; sociale centra en universitaire onderzoekscentra waar onderzoek, vorming en beleidsplanning worden bedreven; invloed op politici en politieke kringen via persoonlijke contacten en media. De Ignatiaanse familie kan dus een rol spelen in bewustwording, in verantwoordelijkheidsopname, in de opbouw van kernen van wereldwijde soolidariteit en duurzaam samenleven. Hierbij kunnen de traditionele religieuze geloften van armoede, gehoorzaamheid en kuisheid een grote rol spelen, als spelregels voor een scheppingswaardig en duurzaam samenleven. In voorbereiding van de 34ste Algemene Congregatie van de Jezuïeten werd een <a href="http://www.sjweb.info/documents/sjs/pj/docs_pdf/PJ58ENG.pdf">document over ecologie</a> geproduceerd. Voor de komende 35ste Algemene Congregatie die begint in januari 2008, werden van overal ter wereld een groot aantal voorstellen en overwegingen ingediend die tonen dat een ecologisch bewustzijn aan het groeien is in de Ignatiaanse familie. Ook het recent opgerichte IEN (Ignatian Ecology Network) waarvoor de verantwoordelijkheid bij het SJS ligt en waartoe ik behoor, is daar een uiting van.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-24161951430029879652007-05-18T02:47:00.001+02:002007-05-18T03:12:26.099+02:00Ecofeministische mijmeringenHet was even slikken toen ik, een aantal dagen geleden, tijdens een les merkte dat een aantal geëngageerde en gevorderde theologiestudenten nauwelijks hadden gehoord over ecofeminisme. Nochtans lijken deze culturele en theologische stromingen mij van groot belang in onze wereld vandaag, waar juist de uitdaging is om vormen van gemeenschapsopbouw te ontwikkelen die niet gebaseerd zijn op tegenstellingen of dualismen.<br /><br />Ik denk niet dat het doel van feministische denkers erin bestaat om de reële bestaande dualismen of patriarchalismen te bestendigen door ze om te draaien, door bvb. van een man-vrouw naar een vrouw-man hiërarchie over te schakelen. Het uiteindelijke doel is om reëel (feitelijk) samenleven dat gebaseerd is op patriarchale machtsstructuren te bekritiseren en te veranderen in nieuwe vormen van samenleven waarin wederzijds respect, complementariteit en wederzijds waarderend relationaliteit de toon aangeven. Wie of wat een subject of een individu is, wordt dan niet meer bepaald door tegenstellingen en opposities, maar door wederzijdse relaties waarin een gemeenschap opgebouwd wordt die zich als één solidair geheel ontvouwt.<br /><br />We moeten ons de vraag eerlijk stellen waarom we bestaande samenlevingsvormen, die als patriarchale machtsstructuren worden ontmaskerd, toch wensen te behouden. Waarom verbergen we de "reële" werkelijkheid van machts- of geldingsdualismen onder een saus van "gedachte" werkelijkheid, waarin we pogen deze onrechtvaardige tegenstellingen als economische, politieke, sociale of ontwikkelingsnoodzakelijkheden toe te dekken? Wat hebben we te verdedigen wanneer we proberen de man-vrouw hiërarchie te handhaven? Wat hebben we te verdedigen wanneer we weigeren een Kyoto verdrag te ondertekenen en daardoor de grote ongelijkheden in de wereld handhaven, terwijl we ze toedekken onder de mantel van economische ontwikkelingsmodellen? Wat hebben we te verdedigen wanneer we de God-mens relatie als een tegenstelling zien tussen God en mens, en niet als een verbondenheid die precies in de menswording van de Zoon aan het daglicht treedt?<br /><br />Om de weerstand tegen ecofeministische benaderingen (die uitgaan van de lijdenservaringen ten gevolge van dualistisch geduide realiteit, maar die als doel hebben nieuwe samenlevingsvormen te ontwikkelen van wederzijdse verbondenheid) bespreekbaar te maken, is een intellectuele discussie dus niet voldoende, maar moet men ook een dieper onderscheidingsniveau bespelen: welke angsten en belangen, welke verlangens brengen ons tot de houding die we aannemen? De vraag is hoe deze onderhuidse belangen en verlangens ons denken en onze theologieën tekenen. Dit is een vraag die uiteindelijk ook zeer nauw aan het hart ligt van kerkelijke verantwoordelijken, die zich verzetten tegen de rol van het op zich gekeerde en autarke individu, en die pleiten voor een gevoeligheid voor ecclesiaal samenleven dat ontbrandt bij de kreet van de armen, van zij die schreeuwen van pijn omdat ze niet behoren tot de levengevende gemeenschappen.<br /><br />De ecofeministische benaderingen zijn vandaag van groot belang, omdat ze de focus van het op zich gecentreerde individuele subject verleggen naar het relationele samenspel van subjecten die elkaar wederzijds opbouwen in een creatieve saamhorigheid. Die focusverlegging is cruciaal om te werken aan conflicttransformatie en de opbouw van duurzame vrede, om op een opbouwende manier om te gaan met globalisering zodat dit een middel wordt om de onrechtvaardigheden in onze geglobaliseerde wereld te ontmaskeren en tegen te gaan, om op een levensvatbare wijze aan duurzame toekomst te bouwen.<br /><br />Voor wie geïnteresseerd is verwijs ik onder andere naar het werk van <a href="http://people.bu.edu/wwildman/WeirdWildWeb/courses/mwt/dictionary/mwt_themes_908_ruether.htm">Rosemary Ratford Ruether</a> en <a href="http://www.tertio.be/archief/2007/T362/T362-spi3.htm">Ivone Gebara</a>. Een andere belangrijke denker die ik ook als ecofeminist zou bestempelen is <a href="http://www.leonardoboff.com/">Leonardo Boff</a>. We moeten het natuurlijk niet onmiddellijk eens zijn met alle theologische accenten die deze denkers leggen, maar het is wel heel vruchtbaar om de diepe zorgen en perspectieven die zij ter sprake brengen, ernstig te nemen, ook binnen onze theologieën.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-82519759179616672302007-05-16T22:03:00.000+02:002007-05-16T22:34:30.354+02:00Eco-vluchtelingen en IDP'sEnkele dagen geleden verscheen een rapport van <span style="font-style: italic;">Christian Aid</span>, een NGO die zich reeds sinds de Tweede Wereldoorlog inzet voor het lot van vluchtelingen en IDP's (<span style="font-style: italic;">Internally Displaced Persons</span>). In dit rapport, <a href="http://www.christian-aid.org.uk/indepth/705caweekreport/human_tide3_.pdf"><span style="font-style: italic;">Human tide: the real migration crisis</span></a>, wordt gewezen op de gevolgen van de klimaatveranderingen op migratie- en vluchtelingenstromen, die vooral de armste landen op aarde zullen treffen. De auteurs van het rapport verwachten meer dan 1 miljard bijkomende vluchtelingen en IDP's tussen vandaag en 2050. Deze zullen zich voegen bij de 163 miljoen mensen die vandaag lijden onder gedwongen verplaatsing. (Een <a href="http://www.ens-newswire.com/ens/may2007/2007-05-15-02.asp">samenvatting</a> van het rapport kan men vinden op de ENS webstek.)<br /><br />De gevolgen van zulke massale mensenstromen zijn moeilijk te voorspellen, maar gaan in de richting van een toename van gewelddadige conflicten of een intensivering van bestaande gewelddadige conflicten. Pro-actieve actie is dus zeker dringend, zowel in de vorm van de globale vermindering van door mensen veroorzaakte klimaatveranderingen, als van crisismanagement en van vermindering van mogelijke kwetsbaarheid van grote bevolkingsgroepen ten aanzien van klimaatveranderingen. Steeds meer zullen vluchtelingenorganisaties zoals bijvoorbeeld het <a href="http://jesref.org/home.php"><span style="font-style: italic;">Jesuit Refugee Service</span></a> (JRS), zich moeten voorbereiden op deze nieuwe uitdagingen.<br /><br />Religies, gelovigen en theologen zullen hierbij een rol spelen, door de denkframes van mensen open te breken in gevoeligheid voor het lot van vluchtelingen en verplaatste personen (zo heeft het JRS een uitgave verzorgd die daarbij kan helpen, onder de titel: <a href="http://jesref.org/news/index.php?lang=en&sid=442"><span style="font-style: italic;">God in Exile: Towards a Shared Spirituality with Refugees</span></a>), en door mensen aan te moedigen een soberder levensstijl te ontwikkelen die op duurzaamheid gericht is.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-59009069195386152582007-05-15T14:12:00.000+02:002007-05-15T15:01:07.142+02:00RKK en mlieu-uitdagingenEnkele weken geleden (26-27 april 2007) had ik de kans om deel te nemen aan het eerste milieu-seminarie georganiseerd door een officiële Vatikaanse instantie. De <a href="http://www.justpax.it/">Pauselijke Raad voor Gerechtigheid en Vrede</a> (PRGV), onder kardinaal Martino, nodigde een veertigdal deelnemers uit om zich te bezinnen over <span style="font-style: italic;">Climate Changes and Development</span>. Dit was een belangrijk initiatief, ondermeer omdat hierbij een aantal verantwoordelijken voor grote kerkelijke NGO's, bisschoppen en politici, en eveneens een medewerker van het <a href="http://www.ipcc.ch/">IPCC</a> (Intergovernmental Panel for Climate Change, de organisatie die garant staat voor de meest betrouwbare wetenschappelijke resultaten in verband met klimaatveranderingen) betrokken waren. De opvatting was ook oecumenisch opgevat met onderandere vertegenwoordigers van de <a href="http://www.wcc-coe.org/">Wereldraad van Kerken</a>, die zich reeds een soliede reputatie heeft opgebouwd op het gebied van de inzet in de milieuvraagstukken.<br /><br />De eerste dag had een verontrustende ondertoon. In een poging om "objectief" te blijven had de PRGV besloten om ook ruimte te maken voor het standpunt van de zogenaamde eco-sceptici, die de wetenschappelijke resultaten van het IPCC in twijfel trekken: "wetenschappen kunnen nooit 100% zekerheid bieden en de door de geleerden van het IPCC gehanteerde methoden zijn twijfelachtig; door te investeren in de vermindering van CO2 uitstoot, wordt eigenlijk veel geld geïnvesteerd dat uiteindelijk niet ten goede komt aan de ontwikkeling van de armsten op onze wereldbol". Deze eco-sceptische standpunten werden met veel verve verdedigd ook door een aantal theologen, van wie ondermeer de exegetische analyses een fundamentalistische ondertoon hadden. Ik moet toegeven dat ik zeer onaangenaam verrast was door deze gang van zaken en dat ik de indruk kreeg dat veel tijd werd verloren aan discussies die eigenlijk niet meer ter zake doen op een moment dat doortastend en duidelijk handelen (zowel politiek als qua verandering van levensstijl) geboden is. Het standpunt van de eco-sceptici was voor mij een duidelijke illustratie van een benadering die een grondige kritiek gekregen heeft van Lord Robert May of Oxford in zijn verjaardagstoespraak voor de Britse Royal Society in november 2005 (<a href="http://www.royalsoc.ac.uk/publication.asp?year=2005&id=2181"><span style="font-style: italic;">Threats to Tomorrow's World</span></a>).<br /><br />Gelukkig zijn de aanwezige politici, waaronder de Britse David Miliband, de Franse Laurent Stefanini, en de Argentijnse Raúl Estrada Oyuela, erin geslaagd om de feiten en de uitdagingen weer in een duidelijk daglicht te plaatsen en de verwarringzaaierij van de eco-sceptici te ontmaskeren. Dit was ook de teneur in de bijdragen van de aanwezige bisschoppen Bernd Uhl (Duitsland) en Christopher Toohey (Australië). Deze grondtoon en de waardering en erkenning voor het werk van het IPCC klinken ook door in de toespraak op 11 mei 2007 van aartsbisschop C. Migliore, afgevaardigde van de H. Stoel bij de V.N., ter gelegenheid van de 15e bijeenkomst van de Commissie voor Duurzame Ontwikkeling.<br /><br />Kerkelijke autoriteiten wantrouwen het politieke en sociaal-maatschappelijke gebruik van wetenschappelijke resultaten en modellen wanneer deze aanleiding geven tot houdingen en beslissingen die fundamentele waarden aantasten. Dit bleek onderandere bij de bevolkingsconferenties in Kaïro en Bejing, waar door sommigen aangedrongen werd op sociaal gestuurde geboortebeperkingen. Verder zijn kerkelijke autoriteiten ook gevoelig voor het argumenten van ontwikkelingslanden die de rijke westerse landen aanklagen omdat zij milieu-argumenten zouden hanteren om de ontwikkeling van de armste landen te blokkeren (wat niet klopt wanneer men de dynamiek van de internationale verdragen bekijkt, maar wat wel een rol speelt in de economische argumentatie van rijke landen die angst hebben om hun concurrentiële sterkte te verliezen door milieumaatregelen).<br /><br />Tijdens het Vatikaanse seminarie werd meermaals gewezen op het belang van de inbreng van religies en kerken in het milieu-debat. Zij zijn in staat mensen te mobiliseren en ook de gevoelige snaren te raken bij de noodzaak van het veranderen van persoonlijke levensstijlen. Velen in het rijke westen zijn niet zondermeer bereid om hun wereldwijd niet-duurzame levensstandaarden te laten varen ... Hier komen ook spirituele en sociaal-ethische factoren om de hoek kijken, die precies in religieuze overtuigingen een ruimte vinden. Het is daarom echt belangrijk dat ook de RKK een duidelijk standpunt inneemt en voor de gelovigen krijtlijnen uittekent naar meer duurzame levensomstandigheden wereldwijd, waarbij juist de armsten en de zwaksten de meeste kansen toegeschoven krijgen. Het is echt niet meer de tijd voor de RKK autoriteiten om verwarring te zaaien over de stand van de wetenschappen omtrent de milieu-dreigingen.<br /><br />De RKK kan vele krachten mobiliseren: ze is aanwezig op het terrein en kan getuigen van de verwoestingen die aangericht worden door milieuverloedering; ze beschikt over theologische en spirituele schatten die de wereldbeelden en levenshoudingen van mensen kunnen vormen en beïnvloeden; ze heeft groot gezag in vele delen van de wereld; ze mag fier zijn op haar netwerk van universiteiten en onderzoekscentra, en op haar vele vormingsplaatsen; ze oefent een indirecte invloed uit op vele politici en maatschappelijke debatten; ze inspireert talloze communicatiemedia op vele niveaus; enz. Tijdens het Vatikaanse seminarie werd door verschillende deelnemers aangedrongen op een duidelijke kerkelijke stellingname, bvb. in de vorm van een pauselijke encycliek. Het zal belangrijk zijn om onmiddellijk de juiste toon aan te slaan.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-89164569053957933772007-05-14T00:46:00.000+02:002007-05-14T00:53:23.911+02:00"Wat mogen we hopen?" - LOGOS IIOp 7 mei 2007 vond de tweede <a href="http://www.kuleuven.be/thomas/algemeen/actualiteit/visie/logos/logos2007.php">LOGOS studiedag</a> plaats op de faculteit godgeleerdheid van de K.U.Leuven, met als thema: "Wat mogen we hopen? Perspectieven op de verrijzenis van het lichaam". Ik heb daar zelf ook een bijdrage geleverd over het verrijzenisdenken van Jon Sobrino. De bijdragen voor deze studiedag werden in een boek gepubliceerd, uitgegeven door Lieven Boeve en Anneleen Decoene, bij de uitgeverij Halewijn, en met dezelfde titel als de studiedag.Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3852179923096293031.post-82929642791312248562007-05-13T23:24:00.000+02:002007-05-14T00:46:22.526+02:00"Publieke" Theologie<span style="font-family:trebuchet ms;">Het was voor mij een nieuwe term, "publieke theologie". Er bestaan verschillende centra in GB, in Australië, in de VSA, en in Zuid-Afrika. Ik maakte kennis met hen tijdens een recente bijeenkomst in het <a href="http://www.ctinquiry.org/">Center of Theological Inquiry</a> in Princeton (VSA), waar, onder leiding van William Storrar, een workshop plaatsvond ter oprichting van het GNPT, <a href="http://www.ctinquiry.org/gnpt/index.htm">Global Network for Public Theology</a>. Publieke theologie is op vele plaatsen tegelijk ontstaan en heeft daarom telkens ook een "lokale" betekenis. Zo diende de bevrijdingstheologie <span style="font-style: italic;">stricto sensu</span> zich na de val van het apartheidsregime in Zuid-Afrika toe te leggen op een meer constructieve rol ter opbouwing van een nieuwe staat en maatschappij. Maar zulke lokale verworteling van de publieke theologie - die in die zin een contextuele theologie is - betekent niet dat zij geen universele betekenis zou hebben.<br /><br />Inderdaad, een aantal 'constante', 'universele' elementen kunnen onderscheiden worden die publieke theologieën overal zullen meebepalen. Er is vooreerst de term "publiek", aan welke men verschillende aspecten kan herkennen, met als voornaamste: (1) het feit dat theologen zich mengen in en uiten op het publieke forum, omdat zij overtuigd zijn dat hun inzichten ook iets waardevols te bieden hebben precies voor publieke uitdagingen; (2) het belang voor de theologie om zich te laten ondervragen en beïnvloeden door wat er op het publieke forum gebeurt, door contrastervaringen en maatschappelijk belangrijke vragen die ook theologische redeneringen en concepten inhoudelijk zullen verrijken; (3) het ecclesiale karakter van de theologie: het gaat erom een publiek forum op te bouwen waarin een gemeenschappelijke kerkelijke onderscheiding kan gebeuren over hoe God zich aandient temidden van concrete situaties ter opbouw van het Rijk Gods.<br /><br />Voor de publieke theologie blijft het ook van groot belang om ruimte te geven voor de creatieve stem van zij die dikwijls niet worden gehoord, de slachtoffers van de uitdagingen op het publiek vlak. Zij vormen de creatieve kern van de gemeenschapsopbouw die met de publieke theologie gepaard gaat.<br /></span>Jacques Haers SJhttp://www.blogger.com/profile/14677443403414138539noreply@blogger.com0