Op donderdagavond 15 mei was Peter Tom Jones, ingenieur metaalkunde aan de K.U.Leuven, te gast op het Forum voor Bevrijdingstheologieën, waar hij sprak en van gedachten wisselde met de aanwezige leden van het Forum over duurzame transitie. Tom, op wiens webstek heel wat materiaal over de milieu-uitdagingen terug te vinden is, begon met een gevatte schets van de crisis en haar uitdagingen. Ja, het klimaat is aan het opwarmen en menselijke activiteit (voedsel, transport, recreatie, woning) is de hoofdverantwoordelijke. Ja, de rijkste landen dragen daarbij de grootste historische verantwoordelijkheid, terwijl de arme regio's de grootste moeite hebben om zich aan te passen: ze beschikken noch over geld noch over de nodige technologie. Dat is meteen een ethische kwestie. De ecosceptici die thans van oordeel zijn dat het een kwestie is van aanpassing zonder dat mitigatie daar nog komt bij kijken zijn brutaal: ze schrijven meteen een groot deel van de lijdende bevolking van onze planeet af. Aartsbisschop Desmund Tutu spreekt daarom van "Adaptation Apartheid": wie rijk is kan zich aanpassen, wie arm is wordt de pineut. Ecosceptici zijn dus niet alleen verkeerd in hun analyse, hun positie is ook ethisch onaanvaardbaar.
De situatie is zeer ernstig, maar Tom denkt proactief en optimistisch. De visie-vraag is belangrijk: waar willen we binnen 50 jaar met onze wereld staan? Welke technologische middelen willen we ontwikkelen om daar te geraken en welke gedragsveranderingen gaan daarbij nodig zijn, want de technologie schiet op zich te kort. Hoe maken we de transitie of overgang naar een duurzame wereld? Hierbij suggereert Tom een viervoudige E-strategie: Enable, Encourage, Exemplify, Engage. Op wereldniveau kan men een "contraction and convergence" politiek voeren: de levenswijze in de rijke westerse landen is niet duurzaam en deze moeten hun CO2 productie inkrimpen tot zij samen met de landen in ontwikkeling, die ruimte krijgen om te groeien, een CO2 uitstoot niveau bereiken dat voor de wereld als geheel duurzaam is. Dit vereist "transitie management", overgangsmanagement, waarbij creatieve spitslopers een belangrijke rol spelen.
In de persoon van Tom wordt al heel snel duidelijk hoe complex en veelzijdig de uitdagingen zijn: hier is niet alleen een ingenieur aan het woord, maar iemand die in de diepte weet heeft van economische en sociologische debatten, iemand die over een fijne ethisch aanvoelen beschikt, en iemand die het ook belangrijk vindt dat theologen en religieuze organisaties zich hierbij engageren. Tom is een besmettelijk iemand in de positieve zin van het woord: hij bemoedigt, opent pistes en creativiteit. Ik probeer zelf theologische heuristiek te onderrichten aan jonge theologiestudenten die leven in een transitietijd; Tom benadrukt eveneens de noodzaak om te denken in termen van transitie, ook in de economie, de wetenschappen, enz.
Foto's van de bijeenkomst zijn te vinden op de volgende webpagina.
1 opmerking:
Ik vind het een heel interessant debat. Ik volgde eveneens uw 'Les voor de 21ste Eeuw' waar u sprak over de milieucrisis die ook een uitdaging is voor theologen, over hoe ook de rooms-katholieke kerk soms verstrikt geraakt in gedachten van eco-scepticisme en hoe haar ethisch discours van groot belang kan zijn voor de milieucrisis. Ik heb daar veel uit geleerd, enkel een puntje is me nog een beetje onduidelijk. Waar begint ecoscepticisme, wele uitgangspunten hebben haar aanhangers net?
Een reactie posten