"Publieke" Theologie

Het was voor mij een nieuwe term, "publieke theologie". Er bestaan verschillende centra in GB, in Australië, in de VSA, en in Zuid-Afrika. Ik maakte kennis met hen tijdens een recente bijeenkomst in het Center of Theological Inquiry in Princeton (VSA), waar, onder leiding van William Storrar, een workshop plaatsvond ter oprichting van het GNPT, Global Network for Public Theology. Publieke theologie is op vele plaatsen tegelijk ontstaan en heeft daarom telkens ook een "lokale" betekenis. Zo diende de bevrijdingstheologie stricto sensu zich na de val van het apartheidsregime in Zuid-Afrika toe te leggen op een meer constructieve rol ter opbouwing van een nieuwe staat en maatschappij. Maar zulke lokale verworteling van de publieke theologie - die in die zin een contextuele theologie is - betekent niet dat zij geen universele betekenis zou hebben.

Inderdaad, een aantal 'constante', 'universele' elementen kunnen onderscheiden worden die publieke theologieën overal zullen meebepalen. Er is vooreerst de term "publiek", aan welke men verschillende aspecten kan herkennen, met als voornaamste: (1) het feit dat theologen zich mengen in en uiten op het publieke forum, omdat zij overtuigd zijn dat hun inzichten ook iets waardevols te bieden hebben precies voor publieke uitdagingen; (2) het belang voor de theologie om zich te laten ondervragen en beïnvloeden door wat er op het publieke forum gebeurt, door contrastervaringen en maatschappelijk belangrijke vragen die ook theologische redeneringen en concepten inhoudelijk zullen verrijken; (3) het ecclesiale karakter van de theologie: het gaat erom een publiek forum op te bouwen waarin een gemeenschappelijke kerkelijke onderscheiding kan gebeuren over hoe God zich aandient temidden van concrete situaties ter opbouw van het Rijk Gods.

Voor de publieke theologie blijft het ook van groot belang om ruimte te geven voor de creatieve stem van zij die dikwijls niet worden gehoord, de slachtoffers van de uitdagingen op het publiek vlak. Zij vormen de creatieve kern van de gemeenschapsopbouw die met de publieke theologie gepaard gaat.